कुंडीत असलेल्या झाडांसाठी ‘नैसर्गिक पद्धत’ कशी वापरावी ?

अ. आपल्याजवळ आधीपासून लावलेली कुंडीतील झाडे असतील, तर कुंडीतील वरच्या थरातील माती मुळांना धक्का लागू न देता हळूवारपणे काढावी आणि तेथे पालापाचोळ्याचे आच्छादन करावे. (पालापाचोळा पसरावा.)

आ. शक्य तितक्या लवकर जिवामृताचा (देशी गायीचे शेण, गोमूत्र, बेसन आणि गूळ यांच्यापासून बनवलेल्या नैसर्गिक खताचा) नियमित उपयोग चालू करावा.

इ. कुंडीत उगवलेले तण काढून कुंडीतच आडवे पसरावे.

ई. पसरट टब किंवा पसरट पिशव्या (ग्रो-बॅग) यांमध्ये लागवड केलेली असेल, तर मधल्या रिकाम्या जागेत मेथी, कोथिंबीर यांसारख्या पालेभाज्यांचे बी पेरावे. याला ‘आंतरपीक’ म्हणतात.

उ. नियमित आच्छादन करावे (पालापाचोळ्याने रोपाच्या भोवतालची कुंडीतील माती झाकावी) आणि त्यावर १५ दिवसांतून एकदा १० पट पाणी घालून पातळ केलेले जीवामृत शिंपडावे.

असे केल्यावर साधारण एका मासाने रोपाची वाढ चांगली होत असल्याचे लक्षात येईल.’

तण काढून टाकून भूमी स्वच्छ करू नका !

‘मुख्य रोपाच्या बाजूला आपोआप उगवून आलेले लहान तण पूर्णपणे काढून भूमी उघडी करू नये. तणाची मुख्य पिकासमवेत मातीतील अन्नद्रव्ये घेण्यासाठी स्पर्धा होत नाही; उलट तण सजीव आच्छादनाचे कार्य करते. तणाची उंची अधिक झाल्यास त्याची छाटणी करून त्याच ठिकाणी आच्छादन म्हणून पसरून घालावे. तणाला फुलोरा येण्यापूर्वी वेळेवर छाटणी करत राहिल्यास छतशेतीमधील तणांची वाढ नियंत्रित राहते.’