पुणे येथील सनातनच्या ५८ व्या संत पू. (श्रीमती) विजयालक्ष्मी काळेआजी यांचा साधनाप्रवास ! (भाग १)

आषाढ शुक्ल पक्ष चतुर्थी या दिवशी पू. (श्रीमती) विजयालक्ष्मी काळेआजी यांचा वाढदिवस आहे.

१. सनातन संस्थेशी संपर्क

१ अ. सनातन संस्थेच्या वतीने आयोजित परात्पर गुरु डॉ. आठवले
यांच्या सार्वजनिक सभेतील प्रवचनाला जाणे आणि त्यांचे ते प्रवचन फारच आवडणे

मला कराड येथे शिक्षिकेची नोकरी मिळाली. आम्ही कराड येथे रहायला आल्यानंतर मला सनातन संस्थेच्या प्रवचनाचे निमंत्रण मिळाले. १९.५.१९९७ या दिवशी सार्वजनिक (जाहीर) सभेतील प.पू. गुरुदेवांचे प्रवचन मला फारच भावले. मी प.पू. गुरुदेवांना प्रार्थना केली, ‘आता मला किमान २ वर्षे तरी कुठे जावे लागू नये. मला इथेच स्थिर ठेवा.’ प.पू. गुरुदेवांनी माझी प्रार्थना ऐकली आणि त्यांनी मला या साधनेत स्थिर केले.

१ आ. परात्पर गुरु डॉ. आठवले यांच्या प्रथम दर्शनाच्या वेळी आलेली अनुभूती !

हळूहळू कराडमधील फडके, आधुनिक वैद्य भोसले इत्यादी साधकांशी माझ्या ओळखी झाल्या. विटा येथे प.पू. गुरुदेवांचे प्रवचन होते. त्यासाठी आम्ही सर्व साधक कराडहून गाडी करून विटा येथे गेलो. दिवसभर अनेकांच्या भेटी घेऊन रात्री आम्ही सभागृहात जाऊन बसलो. थोड्याच वेळात प.पू. गुरुदेव आले. ते त्यांच्या आसंदीकडे जात असतांनाच गार वार्‍याचा एक मोठा झोत माझ्या अंगावरून गेला. ते आसंदीत बसल्यानंतर त्यांच्याकडे पहाताच ‘त्यांच्याकडून पिवळ्या प्रकाशाचा मोठा झोत माझ्या अंगावर येत आहे’, असे मला जाणवले. मी अनेकदा तो पुसण्याचा, दूर घालवण्याचा किंवा स्वतः त्यापासून बाजूला होण्याचा प्रयत्न केला; पण संपूर्ण प्रवचन संपेपर्यंत तो माझ्या अंगावरून मुळीच बाजूला गेला नाही.

अशी अनुभूती देणारे प्रवचन मी आयुष्यात प्रथमच ऐकले. त्यामुळे माझी सनातनवर निष्ठाच बसली.

२. साधनेला आरंभ

त्यानंतर मी प.पू. भक्तराज महाराज यांची भजने ऐकणे, नामजप करणे, सत्संगाला जाणे इत्यादी करू लागले. अशा प्रकारे माझा सनातन संस्थेच्या मार्गदर्शनानुसार साधनेला आरंभ झाला. कुलदेवतेच्या उपासनेची मला आधीपासूनच आवड होती. मी पुन्हा कुलदेवतेचा नामजप करण्यास आरंभ केला. ‘ठिकठिकाणी होणार्‍या कोपरा सभा, ज्येष्ठ साधकांची प्रवचने आणि साप्ताहिक सत्संग’ इत्यादी ठिकाणी मी जाऊ लागले.

२ अ. साधनेत आल्यावर आलेली वैशिष्ट्यपूर्ण अनुभूती

२ अ १. एकदा स्वप्नात पुष्कळ पूर्वज दिसल्याने मन अस्थिर होणे

मी साधनेला आरंभ केल्यानंतर एका मासाने मला एक स्वप्न पडले. स्वप्नात मला मी एका आगगाडीत बसल्याचे दिसले. थोड्याच वेळात आमचे अनेक पूर्वज दाटीवाटी करून मी बसलेल्या डब्यात शिरले. त्यांच्यामुळे सर्व आगगाडी भरली. तेवढ्यात माझा दिवंगत झालेला मोठा भाऊ कै. दामोदरही मला तेथे दिसला. त्याने हिमालयात राहून साधना करून संतपद प्राप्त केले होते. मी त्याला विचारले, ‘अरे, तू इथे कसा आलास ?’ तो म्हणाला, ‘मी आता इथेच आलो आहे.’ आगगाडी एका ठिकाणी थांबली. अनेक लोक खाली उतरू लागले. मी त्यांना विचारले, ‘अरे, तुम्ही निघालात कसे ? आपले गुरुदेव तर गाडीतच आहेत. आपण त्यांचे पूजन करूया.’ असे म्हणून मी फुलांचा एक मोठा हार घेऊन प.पू. गुरुदेवांना घालू लागले आणि मला जाग आली. या स्वप्नामुळे माझे मन बेचैन होऊन अस्थिर झाले.

२ अ २. प.पू. गुरुदेवांनी पूर्वजांना मुक्ती देण्यासाठी प्रतिदिन ‘श्री गुरुदेव दत्त ।’ हा नामजप ९ माळा करण्यास सांगणे, त्यानंतर स्वप्नात पूर्वज दिसणे बंद होणे

वरील स्वप्नानंतर ‘प.पू. गुरुदेवांची प्रवचने (सार्वजनिक सभा) कुठे आहेत ?’ याची चौकशी करून मी आणि यजमान सांगली आणि मिरज येथेही गेलो. मिरज येथील सभेत माझी पू. (सौ.) सखदेवआजी (सद्गुरु (सौ.) सखदेवआजी) यांच्याशी भेट झाली. त्यांनी मला प्रवचनानंतर शंकानिरसन होणार असलेले ठिकाण सांगितले. आम्ही दोघे तेथे गेलो. यजमानांच्या धाडसामुळेच मी तेथे शंका विचारू शकले. कु. शशिकला आचार्य आणि आधुनिक वैद्या (सौ.) नंदिनी सामंत यांनी माझे शंकानिरसन केले. तेव्हा प.पू. गुरुदेवांनी मला ‘श्री गुरुदेव दत्त ।’ हा नामजप प्रतिदिन ९ माळा करून तुम्ही तुमच्या पूर्वजांना मुक्ती द्या आणि भगीरथ बना’, असा आशीर्वाद दिला. त्यानुसार मी दत्ताचा नामजप चालू केला. त्यानंतर मला स्वप्नात पूर्वज दिसणे बंद झाले. प.पू. गुरुदेवांच्या कृपेने मी अद्यापही ‘श्री गुरुदेव दत्त ।’ हा नामजप प्रतिदिन ९ माळा करत आहे.

३. सेवेला आरंभ

३ अ. परात्पर गुरु डॉ. आठवले यांच्या कराड येथील सार्वजनिक सभेचा प्रचार करणे

८.२.१९९८ या दिवशी कराड येथे प.पू. गुरुदेवांच्या सार्वजनिक (जाहीर) सभेचे आयोजन करण्यात आले होते. आधुनिक वैद्य दुर्गेश सामंत आणि आधुनिक वैद्य भिकाजी भोसले यांच्या नियोजनानुसार सत्संग प्रमुखांसमवेत आम्ही दोघे मलकापूर, जाखीनवाडी इत्यादी ठिकाणी कोपरा सभा, चर्चा यांद्वारे सभेच्या प्रचाराच्या सेवेत सहभागी झालो. प.पू. गुरुदेवांचे शिवाजी हायस्कूलच्या पटांगणात सर्वांना अतिशय भारावून टाकणारे प्रवचन झाले. अपेक्षेपेक्षाही अधिक लोक सभेसाठी आले होते. त्यानंतर त्यापैकी अनेक जण पुढे साधक झाले.

३ आ. ग्रंथप्रदर्शनसेवा

आम्ही प्रत्येक आठवड्याला त्या त्या देवतेच्या वारानुसार आणि काही विशिष्ट उत्सवप्रसंगी देवळांमध्ये ग्रंथप्रदर्शने लावत होतो. त्या अंतर्गत भक्तांना चपला रांगेत ठेवण्यास सांगणे, दर्शनासाठी भक्तांना रांगेत उभे करणे, अशा सेवा चालू झाल्या. आधुनिक वैद्य भोसले यांच्या गाडीतून ठिकठिकाणी जाता येत असल्याने आम्हाला दूरवरच्या ठिकाणी प्रवचने, ग्रंथप्रदर्शने आणि सत्संग घेणेही सहज शक्य होत असे.

३ इ. ‘नैतिक मूल्यांचे संवर्धन’ या विषयावर प्रवचने करण्याची सेवा मिळणे

ज्येष्ठ साधकांच्या अभ्यासवर्गात आम्हाला ‘नैतिक मूल्यांचे संवर्धन’ हा भाग शिकायला मिळाला. त्यानुसार मला प्रथम कराडमधील माध्यमिक शाळांमधून ‘समाजसेवा’ या शाळेच्या तासिकेत ‘नैतिक मूल्यांचे संवर्धन आणि अध्यात्मशास्त्र’ हा भाग शिकवण्याची सेवा मिळाली. एकाच वेळी शाळेच्या सुमारे २० – २० जणांच्या तुकड्यांमधून ही प्रवचने होत असत. साहजिकच अधिक साधकांना ही सेवा मिळे. ही केवळ प.पू. गुरुदेवांची आमच्यावर झालेली कृपाच होती. नंतर ही सेवा तालुक्यातील ठिकठिकाणच्या शाळांमधून मिळू लागली. त्यामुळे साधकांमध्ये सभाधीटपणा, आत्मविश्वास आणि समाजात प्रवचने करण्याचा उत्साह वाढू लागला. त्यातून अनेक साधक घडले.

३ ई. गुरुमौर्णिमेला गुरुपूजनाच्या सेवेचे भाग्य लाभणे

आमची प्रचार सेवा चालूच होती. एकदा आधुनिक वैद्य दुर्गेश सामंत यांनी गुरुपौर्णिमेनिमित्त असलेली गुरुपूजनाची छापील प्रत मला वाचण्यास सांगितली आणि त्यांनी मला अन् यजमानांना त्या वेळच्या गुरुपूजनाची सेवा दिली. आम्हा उभयतांना हे महद्भाग्य लाभले. त्यानंतर पुढील २ – ३ वर्षे मला गुरुपौर्णिमेच्या दिवशी प्रवचन करण्याची सेवा मिळाली.

३ उ. दैनिक ‘सनातन प्रभात’च्या पहिल्या अंकाच्या वितरणाची सेवा मिळणे

३ उ १. गोवा आणि सिंधुदुर्ग आवृत्तीच्या दैनिक ‘सनातन प्रभात’च्या वितरणाच्या सेवेच्या निमित्ताने सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात प्रसारासाठी जाणे

२८.३.१९९९ या दिवशी आम्ही कराडचे ५ साधक आधुनिक वैद्या (सौ.) कस्तुरी भोसले यांच्या मार्गदर्शनाखाली सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात प्रसारासाठी गेलो. आम्ही ३.४.१९९९ या दिवशी दुपारपर्यंत दोडामार्ग येथे आधुनिक वैद्या (सौ.) शीतल प्रसादी यांच्या प्रवचनाच्या प्रचाराची सेवा केली. प्रवचनानंतर त्यांचे मार्गदर्शन झाल्यावर आम्ही डेगवे येथे गेलो. ४.४.१९९९ या दिवशी दैनिक ‘सनातन प्रभात’चा पहिला अंक प्रसिद्ध होणार होता. आमची उत्सुकता शिगेला पोचली होती. अंक आले आणि लगेचच त्यांचे वितरणही झाले. सर्वांच्या आनंदाला पारावर राहिला नाही. मग आणखी अंक मागितले; पण सर्व अंक संपून गेले होते. अशा प्रकारे आम्हाला दैनिक ‘सनातन प्रभात’च्या प्रथम अंकाच्या वितरणाची सेवा मिळाली.

३ उ २. दैनिक ‘सनातन प्रभात’च्या वितरणाच्या सेवेतून मिळणार्‍या आनंदामुळे व्यष्टी साधनेपेक्षा समष्टी सेवेत अधिक आनंद असल्याचे अनुभवणे

दुसर्‍या दिवशी पहाटे आवरून आम्ही कराडला जाण्याची सिद्धता करत असतांना ५.४.१९९९ चे दैनिक ‘सनातन प्रभात’चे अंक वितरणासाठी मिळाले. तेव्हा त्यांचेही वितरण करून आम्ही कराडला परतलो. त्या वेळी ‘आनंदी आनंद गडे’, अशी आमची सर्वांची अवस्था झाली होती. ‘व्यष्टी साधनेपेक्षा समष्टी साधना किती आनंदाची असते !’ याचा अनुभवच आम्ही घेतला.

३ ऊ. कराडबाहेर जाऊन परात्पर गुरु डॉ. आठवले यांच्या सार्वजनिक सभांच्या प्रचाराची सेवा करणे

अशा प्रकारे साधकांच्या सहवासातून आमची समष्टी साधनेची आणि सेवेची तळमळ वाढतच गेली. आम्ही प.पू. गुरुदेवांच्या अभ्यासवर्गात शिकत असतांनाच कोयनानगर, चिपळूण आणि कोल्हापूर अशा कराडच्या बाहेर होणार्‍या परात्पर गुरुदेवांच्या सार्वजनिक सभांच्या प्रचाराची सेवा करू लागलो. तेव्हा पाटण किंवा मसूर अशा ठिकाणी मुक्कामही होऊ लागले.

३ ए. ‘आपल्याला वैयक्तिक प्रगती करून आपल्या देशातील
जनतेलाही पुढे न्यायचे आहे’, असे कळल्यावर सेवा अधिक गांभीर्याने चालू होणे

सेवा करत असतांना ‘आध्यात्मिक पातळी म्हणजे काय ? आपली पातळी कशी वाढेल ?’ याविषयी माझे मनन-चिंतन होऊ लागले. ‘पातळी म्हणजे प्रगती’, हे कळले, तरी ‘ती कशी होते ?’ याविषयी माझ्या मनात पुष्कळ उत्सुकता होती. एकदा पुणे येथे प.पू. गुरुदेवांनी ‘संतांची आध्यात्मिक उन्नती मूलाधार चक्रापासून सहस्रारपर्यंत झालेली असते. कालांतराने आपलीही अशी उन्नती होईल; पण आपल्याला तेथेच न थांबता पुन्हा खाली मूलाधार चक्राकडे यायचे आहे; कारण आपल्याला समाज आणि राष्ट्र या सर्वांनाच पुढे न्यायचे आहे’, असे मार्गदर्शन केले. या मार्गदर्शनानंतर ‘विज्ञापने मिळवणे, सनातनच्या सात्त्विक उत्पादनांचे ठिकठिकाणी प्रदर्शन लावणे, घराघरांतून नामपट्ट्यांचे वास्तूछत लावण्याचे महत्त्व सांगणे’, अशा पुष्कळ नवीन सेवा चालू झाल्या.

४. मुलीचा विवाह आणि तिच्या साधनेला आरंभ

४ अ. परात्पर गुरु डॉ. आठवले यांच्या कृपेने मुलीच्या विवाहाची काळजी दूर होणे

मला प.पू. गुरुदेवांना मुलीच्या (कु. ज्योतीच्या) विवाहाविषयी विचारायचे होते. प.पू. गुरुदेव अनेकदा आधुनिक वैद्य भोसले यांच्याकडे येत होते. तेव्हा मला त्यांची सेवाही करायला मिळायची; पण ‘त्यांना वैयक्तिक प्रश्न विचारायचे नाहीत’, असे सांगितले असल्यामुळे मला मुलीच्या विवाहाविषयी त्यांना विचारता येत नसे. प.पू. गुरुदेवांना तर सर्वच कळत होते. एके दिवशी प.पू. गुरुदेवांनी आधुनिक वैद्य भोसले यांना घाटकोपर येथील संत प.पू. जोशीबाबा यांच्यावर लिहिलेला ग्रंथ दिला. मी तो ग्रंथ वाचल्यावर मला ‘कु. ज्योतीने ठरवल्यानुसार तिचा विवाह करून देणे आवश्यक आहे’, हे लक्षात आले. माझ्या प्रश्नाचे उत्तर मिळाले. याच कालावधीत ज्योती ‘एम्.डी.’च्या परीक्षेत उत्तीर्ण झाली. त्यानंतर २२.५.१९९८ या दिवशी तिचा विवाह मिरज येथे झाला. अशा प्रकारे प.पू. गुरुदेवांनी माझ्या नकळत माझी सर्व काळजी दूर केली.

४ आ. मुलीची साधना आणि सेवा चालू होणे

सौ. ज्योतीचे वर्षसण करण्याच्या निमित्ताने आम्ही वारंवार मणिपाल (कर्नाटक) इथे तिच्या घरी जात होतो. तेव्हा मणिपालचे ‘वेणुगोपाल’ मंदिर आणि उडुपी येथील सत्संग येथे आम्ही जात असू. तेथे आम्हाला कन्नड भाषेतील ‘साप्ताहिक सनातन प्रभात’ पहायला मिळत असे. त्यातील चित्रे पाहून विषय लक्षात येत असे. आम्ही मराठीत बोललो, तरी तेथील कन्नडभाषिक साधकांना ते कळत असे. आम्हाला फार मजा वाटायची. आमच्या आनंदात वाढ होत राहिली.

सौ. ज्योतीला १३.५.१९९९ या दिवशी कन्यारत्न (कु. शिवांजली) झाले. त्यानंतर तिचे मंगळुरू येथे स्थानांतर झाले. तिच्या संसाराला स्थिरता लाभली. तिने कन्नड भाषा आत्मसात करून सेवाकेंद्रात जाऊन मराठी साप्ताहिक आणि ग्रंथ यांचे कन्नड भाषेमध्ये भाषांतर करण्याची सेवा चालू केली. आम्हीही तेथील सेवाकेंद्रात जाऊन साधकांच्या ओळखी करून घेऊन आम्हाला जमेल तेवढी सेवा करायचो.

४ इ. सौ. ज्योतीसमवेत लाभलेला परात्पर गुरु डॉ. आठवले यांचा सत्संग

आमची मंगळुरू ते कराड अशी सारखी ये-जा चालूच असायची. एक दिवस सौ. ज्योतीला अकस्मात् सुट्टी मिळाल्याने तिने गोव्याला जायचे ठरवले. आम्ही सर्वजण ३०.१.२००२ या दिवशी गोव्याला आलो. तिला सुखसागर येथे प.पू. डॉक्टरांचा सत्संग लाभला. आमच्या आयुष्यातील हा एक अपूर्व दिवस होता. आम्हाला जणू ‘रामराज्य’च अनुभवायला मिळाल्याचा आनंद होत होता.

५. अनिष्ट शक्तींच्या त्रासाचा प्रथम अनुभव !

आम्ही मंगळुरू येथे परत आल्यानंतर कु. शशिकला आचार्य यांनी मंगळुरू येथील साधकांना त्रास देणार्‍या अनिष्ट शक्तींच्या निवारणार्थ काही प्रयोग केले. त्यांनी मला त्या प्रयोगांचे लिखाण करण्यास सांगितले. मी ते करत असतांना हळूहळू मला ‘माझ्या सर्वांगाला मुंग्या चावत आहेत’, असे वाटू लागले. मी अस्वस्थ झाले. प्रत्यक्षात मुंग्या कुठेही दिसत नव्हत्या. तेव्हा ‘हा अनिष्ट शक्तींचाच त्रास आहे’, हे माझ्या लक्षात आले आणि मी नामस्मरण करतच लिखाण पूर्ण करण्याचा निश्चय केला. आश्चर्य म्हणजे त्यानंतर मुंग्या चावणे आपोआप बंद झाले.

६. परात्पर गुरु डॉक्टरांचे अनेक कठीण प्रसंगांत लाभलेले आशीर्वादपर मार्गदर्शन

वर्ष २००२ च्या आरंभी सौ. ज्योतीला अकस्मात् थंडी वाजून ताप येऊ लागला. ती लगेच मंगळुरूहून कराडला आली. तिला औषधांनी फारसा पालट होत नव्हता. तिला प.पू. गुरुदेवांच्या भेटीचा ध्यास लागला होता. गुरुपौर्णिमा जवळ आली होती. अचानक ‘प.पू. गुरुदेव कराडवरून सातार्‍याला जाणार आहेत’, असे आम्हाला कळले. कराड येथील उत्तरदायी साधकांची अनुमती मिळून आमची प.पू. गुरुदेवांशी मुख्य राष्ट्रीय महामार्गावर (हायवेवर) भेट होऊ शकली. प.पू. गुरुदेवांनी सौ. ज्योतीला तिच्या प्रश्नांची उत्तरे दिली. तिच्या शंकांचे समाधान झाले. अशा अनेक प्रसंगांत आम्हाला प.पू. गुरुदेवांकडून मार्गदर्शन मिळायचे.

या लेखाचा पुढील भाग वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : पुणे येथील सनातनच्या ५८ व्या व्यष्टी संत पू. (श्रीमती) विजयालक्ष्मी काळेआजी (वय ८६ वर्षे) यांचा साधनाप्रवास ! (भाग २)