भगवान श्रीकृष्णाची शिकवण देणारी कृष्णमय चित्रे (भाग २)

४. श्रीकृष्णाने समृद्ध अशी स्वर्गभूमी दाखवून
भोगभूमी आणि योगभूमी यांतील भेद लक्षात आणून देणे

४ अ. चित्राची पार्श्वभूमी

‘अमेरिकेत मुलीकडे आल्यापासून साधारण एक आठवडा मी एकही आध्यात्मिक उपाय केला नाही. त्यामुळे माझ्यावर त्रासदायक शक्तीचे आवरण आले आणि मी बालकभावाचे एकही चित्र काढू शकले नाही. मला नवीन ठिकाणी एकटे सोडून दिल्यामुळे मी श्रीकृष्णाला काकुळतीने विनवत होते. त्या वेळी श्रीकृष्ण प्रत्येक क्षणी माझ्यासमवेत असून मलाच त्याच्या अस्तित्वाची जाणीव होत नसल्याचे त्याने लक्षात आणून दिले.

४ आ. चित्राचे विश्लेषण

१. भूमातेचे औदार्य आणि तिची भरभरून देण्याची वृत्ती लक्षात येणे

चित्रात मी श्रीकृष्णाच्या खांद्यावर बसून फिरतांना मार्गाच्या एका बाजूला पिकलेल्या भोपळ्यांनी बहरलेले, तर मार्गाच्या दुसर्‍या बाजूला सूर्यफुलांनी बहरलेले शेत दिसले. यावरून भूमातेचे औदार्य आणि तिची भरभरून देण्याची वृत्ती लक्षात आली.

२. भोपळ्यांना चित्र-विचित्र आकार देऊन त्यांचा उपयोग ‘हॅलोविन’ नावाच्या वाईट शक्तींना आकर्षित करणार्‍या उत्सवामध्ये केला जाणे

पाश्चिमात्य देशांत साजर्‍या केल्या जाणार्‍या ‘हॅलोविन’ नावाच्या वाईट शक्तींना आकर्षित करणार्‍या उत्सवामध्ये याच भोपळ्यांना चित्र-विचित्र आकार देऊन त्यांचा उपयोग केला जातो.

(‘हॅलोविन’ किंवा ‘ऑल हॅलोस इव्ह’ हा उत्सव पाश्चात्त्य लोक ३१ ऑक्टोबर या दिवशी साजरा करतात. या वेळी पिकलेला लाल भोपळा कोरून विक्षिप्त आकाराचे तोंडवळ्याप्रमाणे दिसणारे कंदील बनवून ते घराच्या पुढच्या बाजूला लावतात. तसेच स्वतःही विचित्र आणि भयावह वेश परिधान करतात. या दिवशी इतरांना घाबरवणे, भयानक गोष्टी सांगणे, भयानक चित्रपट पहाणे किंवा भुतांनी पछाडलेल्या ठिकाणी जाणे इत्यादी गोष्टी केल्या जातात. – संकलक)

३. श्रीकृष्णाने भोगभूमी आणि योगभूमी यांतील भेद सांगणे

या चित्रात श्रीकृष्णाने मला सर्वत्र समृद्धी असलेली अशी पाश्चात्त्यांची भोगभूमी, म्हणजेच सुखसुविधांनी संपन्न असलेली स्वर्गभूमी दाखवली. त्याद्वारे श्रीकृष्णाने प्रवृत्ती मार्गाकडे नेणारी ही स्वर्गभूमी आणि निवृत्ती मार्गाकडे नेणारी हिंदूंची पुण्यभूमी, म्हणजेच योगभूमी यांतील भेद मला सांगितला.

४. लक्षात आलेली अन्य सूत्रे

अ. भारतातील थोड्याफार प्रमाणात वाळलेल्या आणि लहान आकाराच्या कोथिंबिरीच्या पानांचा सुगंध पाश्चात्त्य देशात उपलब्ध असलेल्या ताज्या अन् मोठ्या आकारातील कोथिंबिरीच्या पानांच्या सुगंधापेक्षा अधिक असतो.

आ. भारतात आढळणार्‍या खारींपेक्षा पाश्चात्त्य देशातील खारी आकाराने मोठ्या असतात; परंतु भारतातील खारींच्या पाठीवर श्रीरामाने प्रेमाने हात फिरवल्यामुळे उमटलेले सोनेरी रंगाचे तीन पट्टे येथील खारींच्या पाठीवर नाहीत.’

– सौ. उमा रविचंद्रन्, चेन्नई (१.१०.२०१२, पहाटे ४)

४ इ. चित्राचे वैशिष्ट्य

‘पुण्यबळाचा संचय करून सुखभोगात बुडून गेलेल्या जिवांपेक्षा पुण्यबळ क्षीण असूनही भगवंताच्या प्राप्तीसाठी प्रामाणिकपणे सतत धडपड करणारा सामान्य साधक देवाला अतिशय प्रिय आहे. प्रारब्धानुसार मिळणार्‍या स्वर्गसुखात न अडकता मनुष्याने क्रियमाणाचा योग्य वापर करून भगवंताच्या प्राप्तीसाठी कष्ट केले, तर अंतरंगात भक्तीचा मळा फुलून येतो. पुण्याच्या बळावर साधना करण्यापेक्षा सेवाभावाने केलेली दास्यभक्ती भगवंताला सर्वांत प्रिय असल्याची शिकवण चित्रातून मिळते.’ – (कु. मधुरा भोसले यांच्या माध्यमातून मिळालेले ज्ञान, १८.७.२०१३, रात्री १०.५०)

५. भारतात साजरा होणारा ‘नवरात्रोत्सव’
अन् पाश्चात्त्य देशांत साजरा होणारा ‘हॅलोविन’ यांमधील भेद

ऑक्टोबर मासात भारतात नवरात्रोत्सव, तर अमेरिकेत ‘हॅलोविन’ साजरा केला जातो. ‘हॅलोविन’ संदर्भातील काही विचित्र गोष्टी मला अमेरिकेत सर्वत्र पहावयास मिळत आहेत. या विविध गोष्टींचा अभ्यास करायला सांगून ‘भगवान श्रीकृष्ण मला काही तरी शिकवत आहे आणि यातूनच तो मला सतत शिकण्याच्या स्थितीत कसे रहायचे, हे सांगत आहे’, असे मला वाटले.

या दोन भिन्न भूखंडांमध्ये साजरा होणार्‍या परस्परविरोधी दोन उत्सवांतून भगवान श्रीकृष्णाने मला पुढील गोष्टी शिकवल्या.

– सौ. उमा रविचंद्रन्, चेन्नई (६.१०.२०१२)

५ अ. चित्राचे वैशिष्ट्य

‘भगवान श्रीकृष्णाने त्याच्या परमभक्ताला, म्हणजेच अर्जुनाला गीतादर्शन करून सूक्ष्म-जगताचे ज्ञान दिले होते. त्याचप्रमाणे त्याने प्रिय बालिका भक्तास अध्यात्मजगतात मुक्तविहार करण्यासाठी स्वतःसमवेत घेतले आणि रज-तम प्रधान आसुरी कृती अन् सत्त्वप्रधान दैवी कृती यांतील भेद आणि त्यांचे परिणाम यांविषयीचे ज्ञान साजर्‍या होणार्‍या दोन सणांच्या स्थूल अन् सूक्ष्म दर्शनाद्वारे करून दिले आहे.’ – (कु. मधुरा भोसले यांच्या माध्यमातून मिळालेले ज्ञान, १८.७.२०१३, रात्री १०.५०)

संदर्भ : सनातन-निर्मित ग्रंथ ‘‘बालकभावा’तील चित्रे (भाग २) (धर्मसंदेश देणारी श्रीकृष्णाची चित्रे अनुभूतींसह)’