ವಿಷಯಾಸಕ್ತ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಭಗವಂತನ ನಾಮದಿಂದ ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಿ ಆನಂದ ಮತ್ತು ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿ

ಮಾನವನು ಹುಟ್ಟಿನಿಂದಲೇ ಸುಖವನ್ನು (ಆನಂದವನ್ನು) ಪಡೆಯಲು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಾನೆ. ಸುಖವು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿದ್ದಯ ಆನಂದವು ಶಾಶ್ವತ ಸ್ವರೂಪದ್ದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಆನಂದವು ಶಾಶ್ವತನಾದಂತಹ ಭಗವಂತನ ಉಪಾಸನೆಯಿಂದಲೇ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾನವನು ತನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗನುಸಾರ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಸ್ವಂತ ಮನಸ್ಸಿನಂತೆ ವರ್ತಿಸುವುದು ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪ್ರಾರಬ್ಧ’ ಇವುಗಳಿಂದ ಅವನು ಸುಖ-ದುಃಖವನ್ನು ಭೋಗಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಆನಂದಪ್ರಾಪ್ತಿಗಾಗಿ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುವ ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಪರಮಾರ್ಥದ ಆಧಾರ ಪಡೆಯುವ ಆವಶ್ಯಕತೆ, ಅದೇ ರೀತಿ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ದುಃಖವಾಗುವ ಹಿಂದಿನ ಕಾರಣಗಳು, ಮನಸ್ಸನ್ನು ಆನಂದದಿಂದಿಡಲು ಮಾಡಬೇಕಾದ ಪ್ರಯತ್ನ ಮತ್ತು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸಬೇಕು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.

೧. ವಿಷಯಾಸಕ್ತ ಮತ್ತು ವಿಷಯಮುಕ್ತ ಮನಸ್ಸು ಇವುಗಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸ

ಮನಸ್ಸೇ ಬಂಧನದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸೇ ಬಂಧನದಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ಪ್ರಾಪ್ತಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ‘ಯಾರ ಧ್ಯಾನವು ಹೇಗಿದೆಯೋ, ಹಾಗೆಯೇ ಅವನ ಮನಸ್ಸಿರುತ್ತದೆ’, ಎಂದರೆ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿನ ವಿಷಯಗಳಿಗನುಸಾರ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮನಸ್ಸು ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಮನಸ್ಸು ವಿಷಯಾಸಕ್ತವಾಗಿದ್ದರೆ, ಅದು ಬಂಧನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಅಧೋಗತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅದೇ ಮನಸ್ಸು ವಿಷಯಮುಕ್ತವಾಗಿದ್ದರೆ ಅದು ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಮೋಕ್ಷದವರೆಗೆ ತಲುಪಿಸುತ್ತದೆ; ಆದುದರಿಂದಲೇ, ತುಕಾರಾಮ ಮಹಾರಾಜರು ತಮ್ಮ ಅಭಂಗದಲ್ಲಿ ‘ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಸಂತುಷ್ಟ ಅಂದರೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿ. ಇದೇ ಎಲ್ಲ ಸಿದ್ಧಿಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ’, ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.

೨. ಮನಸ್ಸನ್ನು ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುವುದರ ಮಹತ್ವ

೨ ಅ. ಶುದ್ಧ ಮನಸ್ಸಿನ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಆನಂದ ಸಿಗುವುದು ಮತ್ತು ಈ ಆನಂದವು ಭಗವಂತನ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯ ಹೊರತು ಇತರ ಯಾವುದರಿಂದಲೂ ಸಿಗದಿರುವುದು

ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ‘ಆನಂದ ಸಿಗಬೇಕೆಂದು’ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ‘ಆನಂದ ಬೇಡ’ ಎಂದು ಹೇಳುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಪರೂಪವೇ! ಈ ಶಾಶ್ವತವಾದ ಆನಂದ ಶುದ್ಧ ಮನಸ್ಸಿನ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಭಗವಂತನ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯ ಹೊರತಾಗಿ ಬೇರೆ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ, ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆನಂದಪ್ರಾಪ್ತಿಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಇತರ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ವ್ಯರ್ಥವಾಗುತ್ತವೆ. ‘ಭಗವಂತ ಬೇಕು’, ಎಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಮನಃಪೂರ್ವಕ ಅನಿಸಬೇಕು. ಭಗವಂತನ ಪ್ರಾಪ್ತಿಗಾಗಿ ಭಗವಂತನ ನಾಮಜಪಿಸುವುದು, ಇದೊಂದೇ ಸಹಜ ಮತ್ತು ಸುಲಭ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಭಗವಂತನ ಚರಣಗಳ ಬಳಿ ಇಡಬೇಕು ಮತ್ತು ದೇಹವನ್ನು ಪ್ರಾರಬ್ಧ ಅನುಭವಿಸಲು ಬಿಡಬೇಕು. ‘ದೇಹವನ್ನು ಪ್ರಾರಬ್ಧ ಅನುಭವಿಸಲು ಬಿಡಿ, ಚಿತ್ತವನ್ನು ಚೈತನ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಸಿ’, ಎಂದು ಪ.ಪೂ. ಭಕ್ತರಾಜ ಮಹಾರಾಜರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

೨ ಆ. ಚಿತ್ತದ ಅನೇಕ ಪೂರ್ವಜನ್ಮಗಳ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಅಳಿಸಿ ಪಾಟಿಯನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡುವುದು

ನಾವು ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿರುವ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳಿಗನುಸಾರ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿರುತ್ತೇವೆ. ನಮ್ಮ ಅನೇಕ ಪೂರ್ವಜನ್ಮಗಳ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು ನಮ್ಮ ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಆ ಎಲ್ಲ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಅಳಿಸಿ ಹಾಕಿ ಪಾಟಿಯನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡುವುದು, ಅಂದರೆ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುವುದಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಗುರುಕೃಪಾಯೋಗಾನುಸಾರ ಹೇಳಿದ ಅಷ್ಟಾಂಗ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು.

ಅಷ್ಟಾಂಗ ಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಭಾವದೋಷ ನಿರ್ಮೂಲನ ಮತ್ತು ಗುಣ-ಸಂವರ್ಧನೆ, ಅಹಂ-ನಿರ್ಮೂಲನ, ನಾಮಜಪ, ಭಾವಜಾಗೃತಿಗಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಪ್ರಯತ್ನ, ಸತ್ಸಂಗ, ಸತ್ಸೇವೆ, ಸತ್‌ಗಾಗಿ ತ್ಯಾಗ, ಪ್ರೀತಿ (ಇತರರ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನಿರಪೇಕ್ಷ ಪ್ರೇಮ) ಈ ಹಂತಗಳು ಬರುತ್ತವೆ.

೨ ಇ. ಮನಸ್ಸು ಶುದ್ಧವಿದ್ದಷ್ಟು ಅದನ್ನು ಪರಮಾರ್ಥದತ್ತ ಹೊರಳಿಸಲು ಸುಲಭ

ಮನಸ್ಸು ಎಷ್ಟು ಶುದ್ಧವೋ, ಅಷ್ಟು ಅದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸುಲಭವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಪರಮಾರ್ಥದ ಕಡೆಗೆ ಹೊರಳಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಮಾರ್ಥವು ಅಂತಃಕರಣದ ವೃತ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಯೋಗವಾದಾಗ ಅದಕ್ಕೆ ‘ಸಾಮರ್ಥ್ಯ’ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ವಿಚಾರವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವೇ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಯಾರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕೆಟ್ಟ ವಿಚಾರಗಳು ಇಲ್ಲವೋ, ಅವನಿಗೆ ಇತರರಲ್ಲಿಯೂ ಯಾವುದೇ ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ನಿಮ್ಮೊಳಗೆ ಏನಿದೆಯೋ, ಅದೇ ನಿಮಗೆ ಇತರರಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.

೨ ಈ. ಚಂಚಲ ಮನಸ್ಸನ್ನು ನಾಮಜಪದೆಡೆಗೆ ಸೆಳೆಯಲು ಇರಬೇಕಾದ ಗುಣಗಳು

‘ಮನಸ್ಸನ್ನು ಯಾವುದರಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಶುದ್ಧ ಮಾಡಬೇಕು’, ಎಂದು ಅರ್ಜುನನು ಕೇಳಿದಾಗ ಭಗವಾನ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು, ‘ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದ, ಅಂದರೆ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿಡಬಹುದು’, ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಚಂಚಲ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಹೋದಲ್ಲಿಂದ ಎಳೆದು ತಂದು ನಾಮದಲ್ಲಿಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೂ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಮತ್ತು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಓಲೈಸಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ‘ಶ್ರಮ ಪಡುವ ಸಿದ್ಧತೆ, ಜಿಗುಟುತನ ಮತ್ತು ಸಾತತ್ಯ’ ಈ ಗುಣಗಳಿರುವುದು ಆವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ.

೩. ‘ಪರಮಾನಂದ ಪಡೆಯುವುದೇ ಮನುಷ್ಯಜನ್ಮದ ಉದ್ದೇಶ’ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಪರಮಾರ್ಥದ ಆಧಾರ ಆವಶ್ಯಕ

೩ ಅ. ಪರಮಾರ್ಥವೆಂದರೇನು

ಮನುಷ್ಯಜನ್ಮ ಸಿಗುವುದು ದುರ್ಲಭವಾಗಿದೆ. ‘ಪರಮಾನಂದವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು’ ಇದೇ ಮನುಷ್ಯಜನ್ಮದ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ನಾವು ಆನಂದವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆಯೇ? ನಾವು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಜನರಾಗಿದ್ದೇವೆ. ಪ್ರಪಂಚ ಮಾಡುವುದು, ಅಂದರೆ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಅನೇಕರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಜೋಡಿಸಿ ಆ ಮೂಲಕ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾಡಿ ಆನಂದವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು; ಆದರೆ ಆ ಪ್ರಯತ್ನ ಫಲ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ; ಏಕೆಂದರೆ ಸಂಸಾರವನ್ನು ಮಾಡುವಾಗ ನಮ್ಮಿಂದ ಪರಮಾರ್ಥ ಸಾಧಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪರಮಾರ್ಥ ಅಂದರೆ ಭಗವಂತನೊಬ್ಬನೊಂದಿಗೇ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ ಆ ಮೂಲಕ ಆನಂದವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ವ್ಯವಹರಿಸುವುದಾಗಿದೆ. ಭೌತಿಕ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಕೆಲವು ವೈರಿಗಳಿರುತ್ತಾರೆ; ಆದರೆ ‘ಪರಮಾರ್ಥ ಮಾಡುವುದು’ ಇದು ಅಂತರಂಗದ ಆಟವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ನಾವೇ ನಮ್ಮ ವೈರಿಗಳಾಗಿರುತ್ತೇವೆ.

೩ ಆ. ಈಶ್ವರನ ಮೇಲೆ ಶ್ರದ್ಧೆ ಬೇಕು

ಮೊದಲು ನಮಗೆ ನಮ್ಮ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ವಾಸವಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ನಂತರವೇ ನಾವು ಈಶ್ವರನ ಮೇಲೆ ಶ್ರದ್ಧೆಯನ್ನಿಡಬಹುದು. ನಾವು ಯಾವುದಾದರೊಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ನಂಬಿಕೆ ಇಡುತ್ತೇವೆ; ಆದರೆ ಈಶ್ವರನನ್ನು ನಂಬುವುದಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅನುಕೂಲ ವಿಷಯ ಘಟಿಸಿದಾಗ ನಾವು ಈಶ್ವರನ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ವಾಸ ಇಡುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಆನಂದಿಯಾಗುತ್ತೇವೆ. ನಂಬಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಈಶ್ವರನಿದ್ದಾನೆ ಮತ್ತು ಈಶ್ವರನಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ.

೪. ಮನಸ್ಸಿನ ದುಃಖಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳು ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಆನಂದದಿಂದಿರಿಸಲು ಮಾಡಬೇಕಾದ ಪ್ರಯತ್ನ

೪ ಅ. ‘ಸಂತಸಂಗದ ಅಭಾವ’ವೇ ಮನಸ್ಸಿನ ದುಃಖಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಪವಿತ್ರ ಮಹಾತ್ಮರ ಸತ್ಸಂಗ ಕಲ್ಯಾಣಕಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.

೪ ಆ. ನಾವು ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ವ್ಯಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ. ಭೌತಿಕ ವ್ಯಸನಗಳಿಂದ (ಮದ್ಯಪಾನ, ಜೂಜಾಟ, ದುರಾಚಾರ, ವ್ಯಭಿಚಾರ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಂದ) ಬಿಡುಗಡೆ ಇದು ನಿರ್ವ್ಯಸನದ ಮೊದಲ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಪೂರ್ವಸಂಸ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟ ಶಕ್ತಿಗಳ ಆಕ್ರಮಣ ಇವುಗಳಿಂದಾಗಿ ವ್ಯಸನಗಳು ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಲು ಧರ್ಮಾಚರಣೆ ಮತ್ತು ಸಂತಸಂಗದ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯಬೇಕು. ಗೋಂದವಲೇಕರ ಮಹಾರಾಜರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಯಾರು ವಿಷಯಭೋಗಗಳಿಗೆ ಬಲಿಯಾದರೋ, ಅವರು ಭೌತಿಕ ಸುಖಗಳಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಹೋದರು.

೪ ಇ. ನಿರ್ವ್ಯಸನಿಯಾಗಲು ಬೇಕಾದ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖ್ಯ ಅಂಶವೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಅಂತಃಕರಣದಲ್ಲಿನ ಕೊಳೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತೊಡೆದು ಹಾಕಬೇಕು. ಅಂತಃಕರಣದಲ್ಲಿನ ಕೊಳೆ ಅಂದರೆ ‘ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿರುವ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಅದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ವಭಾವದೋಷಗಳು ಮತ್ತು ಅಹಂ’. ಏನು ಮಾಡಿದರೆ ಇವುಗಳು ದೂರವಾಗುವವು? ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಪರಮಾರ್ಥದ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯಬೇಕು.

೪ ಈ. ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆ ಮಾಡುವ ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ಸತತ ನಾಮಜಪ ಮಾಡುವುದು. ‘ನಾಮಜಪ ಮತ್ತು ಮಾನಸಪೂಜೆ ಮಾಡುವುದು’ ಇದು ರಾಜಯೋಗಿ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಅದನ್ನು ಸಂದೇಹ ಪಡದೇ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರಬೇಕು.

೪ ಉ. ಉಪಾಸನೆಗೆ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮತ್ತು ಸಂತಸತ್ಸಂಗದ ಜೊತೆ ನೀಡಿದರೆ, ಅಹೋ ಭಾಗ್ಯಮ್‌! ಕೇವಲ ಶಬ್ದವೆಂದರೆ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಲ್ಲ. ದೇವರು ಮತ್ತು ಸಂತರಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಎಂದಿಗೂ ನಿಷ್ಫಲವಾಗಲಾರದು. ‘ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಿಂದಲೂ ಸಂತ ಮತ್ತು ಸದ್ಗುರುಗಳ ಸಹವಾಸವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವುದು’, ಇದೇ ನಿಜವಾದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಾಗಿದೆ. ಸಂತಸಂಗದ ಮಹಿಮೆ ಅಪಾರವಾಗಿದೆ. ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಗುರುಕೃಪೆಯಾದಾಗ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಮನುಷ್ಯ ಜನ್ಮದಿಂದ ಪಾರಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ.

೪ ಊ. ‘ಮನುಷ್ಯನು ಆನಂದಪ್ರಾಪ್ತಿಗಾಗಿ ಅಲ್ಲ ಆದರೆ ವಸ್ತುಗಳಿಗಾಗಿ ಬದುಕುತ್ತಾನೆ’, ಎಂದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ವಸ್ತುಗಳು ಸತ್ಯವಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅದರ ರೂಪವು ಅಶಾಶ್ವತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಆ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಸಿಗುವ ಆನಂದವೂ ಅಶಾಶ್ವತವೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಕೇವಲ ಭಗವಂತನು ಶಾಶ್ವತನಾಗಿದ್ದು ಅವನ ಅನುಸಂಧಾನದಿಂದಲೇ ಶಾಶ್ವತ ಆನಂದವು ಸಿಗುತ್ತದೆ.

೪ ಎ. ‘ದೊರಕಿದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಪರಮೇಶ್ವರನ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಬಂದಿದೆ’, ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಅಂದರೆ ಇದ್ದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಸಮಾಧಾನ ಹೊಂದಿದರೆ, ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲಿನ ಹಿಡಿತವನ್ನು ಸಡಿಲಿಸಲು ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದೆ.

೪ ಏ. ಎಲ್ಲ ದುಃಖಗಳಿಗೆ ಮೂಲ ಕಾರಣ ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ‘ಕಾಮ, ಕ್ರೋಧ, ಲೋಭ, ಮೋಹ, ಮದ ಮತ್ತು ಮತ್ಸರ’ ಎಂಬ ಷಡ್ರಿಪುಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಷಡ್ರಿಪುಗಳಿಂದಾಗಿ ನಮಗೆ ನಿರಾಶೆ ಬರುತ್ತದೆ, ನಾವು ದುಃಖವನ್ನು ಭೋಗಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಾವು ರೋಗಗಳಿಗೆ ಬಲಿಯಾಗುತ್ತೇವೆ. ಈ ಷಡ್ರಿಪುಗಳಿಂದಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಅಧಃಪತನವಾಗಿ ಅವನು ಜನ್ಮ-ಮೃತ್ಯುವಿನ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕುತ್ತಾನೆ. ಯಾವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ಸರವಿದೆಯೋ, ಅವನು ನಮ್ರ ಮತ್ತು ಪ್ರೇಮಮಯಿಯಾಗಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ಭಯಂಕರ ಅಹಂಕಾರ, ಕ್ರೋಧ ಮತ್ತು ದ್ವೇಷ ಇವುಗಳಿಂದ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸಗಳು ನಿಷ್ಫಲಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಸ್ವಭಾವದೋಷ ಮತ್ತು ಅಹಂ ಇವುಗಳ ನಿರ್ಮೂಲನೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದರೆ ಅವನಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲ ಸ್ವಭಾವದೋಷಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗಲು ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದೆ.

೫. ಹೇಗೆ ಬದುಕಬೇಕು ?

೫ ಅ. ‘ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಏನೆಲ್ಲ ಒಳ್ಳೆಯದು-ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಘಟಿಸುತ್ತದೆಯೋ, ಅದೆಲ್ಲವೂ ದೇವರ ಇಚ್ಛೆಯಾಗಿದೆ’, ಎಂಬ ಭಾವವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು : ಸಂತ ತುಕಾರಾಮ ಮಹಾರಾಜರು ಭಗವಂತನು ನಮ್ಮನ್ನು ಯಾವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿರುವನೋ, ಆ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕು. ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಸಮಾಧಾನ ಇರಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ‘ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಏನೆಲ್ಲ ಒಳ್ಳೆಯದು-ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಘಟಿಸುತ್ತಿದೆಯೋ, ಅದೆಲ್ಲವೂ ದೇವರ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಘಟಿಸುತ್ತಿದೆ’, ಎಂಬ ವಿಚಾರ ಮಾಡಿದರೆ ದುಃಖವನ್ನು ಭೋಗಿಸುವ ಪ್ರಸಂಗ ಬಂದರೂ, ವ್ಯಕ್ತಿಯು ದೇವರ ಇಚ್ಛೆಯೆಂದು ಆ ದುಃಖವನ್ನು ಆನಂದದಿಂದ ಭೋಗಿಸುತ್ತಾನೆ.

೫ ಆ. ಪ್ರಾರಬ್ಧದ ಭೋಗವನ್ನು ಭೋಗಿಸಲೇ ಬೇಕಾಗುವುದು : ನಮ್ಮ ಜೀವನ ಪ್ರಾರಬ್ಧದಿಂದ ಘಟಿಸುತ್ತದೆ; ಅಂದರೆ ಪೂರ್ವಜನ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಕರ್ಮಗಳ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು ನಾವು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಜನ್ಮವನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನಾವು ಪ್ರಾರಬ್ಧದ ಭೋಗವನ್ನು ಭೋಗಿಸಲೇಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಮಹಾಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಸಂತರು ಸಹ ಪ್ರಾರಬ್ಧವನ್ನು ಭೋಗಿಸಿ ಮುಗಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

೫ ಇ. ಭಗವಂತನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ ಶ್ರದ್ಧೆಯನ್ನಿಟ್ಟು ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಿದರೆ, ನಮ್ಮ ಪಾಲಿಗೆ ಬಹಳ ದುಃಖ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಭಗವಂತನೇ ಆ ದುಃಖಗಳನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಿರುವುದರ ಅನುಭೂತಿಯನ್ನು ಅನೇಕ ಜನರು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ.

೫ ಈ. ‘ಭಗವಂತನು ಕರ್ತ ಇದ್ದಾನೆ’ ಎಂಬ ಅರಿವು ಬೇಕು :  ಜೀವನದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಆವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ, ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಆಂತರ್ಯದಲ್ಲಿ ಅರಿವು ಬೇಕು. ‘ಭಗವಂತನು ಕರ್ತ (ಮಾಡುವವನು)’ ಅಂದರೆ ಸುಖ, ಮತ್ತು ‘ನಾನು ಕರ್ತ (ಮಾಡುವವನು)’ ಎಂದರೆ ಕರ್ತೃತ್ವ ಮತ್ತು ದುಃಖವು ನಮ್ಮ ಪಾಲಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ.

೫ ಉ. ಭೌತಿಕ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಭಗವಂತನ ಆಜ್ಞೆಯೆಂದು ತಿಳಿದು ಮಾಡಬೇಕು : ಜೀವನದಲ್ಲಿನ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಭಗವಂತನ ಆಜ್ಞೆಯೆಂದು ತಿಳಿದು ಮಾಡಬೇಕು. ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸುವಾಗ ನಿಂದೆ-ಸ್ತುತಿ ಮತ್ತು ಮಾನ-ಅಪಮಾನ ಇವುಗಳ ವಿಚಾರ ಮಾಡಬಾರದು.

೫ ಊ. ಸದ್ವಿಚಾರಗಳು ಧರ್ಮಾಚರಣೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತವೆ; ಆದುದರಿಂದ ಯಾವಾಗಲೂ ಮನಸ್ಸಿನ ವಿಚಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನವಿಡಬೇಕು. ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಕೆಟ್ಟ ವಿಚಾರ ಬಂದರೆ ಅದನ್ನು ತಕ್ಷಣ ದೂರ ಮಾಡಬೇಕು.

೫ ಎ. ಎಲ್ಲರನ್ನು ನಿರಪೇಕ್ಷವಾಗಿ ಪ್ರೀತಿಸುವುದರಿಂದ ಆಗುವ ಲಾಭ : ಪ್ರೀತಿಯು ಕೇವಲ ಅನುಭವಿಸುವ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಅದನ್ನು ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರೀತಿಯ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಇಂದ್ರಿಯಗಳು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮತ್ತು ಉದಾತ್ತವಾಗುತ್ತವೆ. ಮಾನವ ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ಶುದ್ಧ ಪ್ರೀತಿಯು ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಈಶ್ವರನ ಪ್ರೀತಿಯು ನಿರಂತರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಾವು ಅಪೇಕ್ಷೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳದೇ ಜನರನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸತೊಡಗಿದರೆ ಜನರೂ ನಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸತೊಡಗುತ್ತಾರೆ, ಪರಸ್ಪರರಲ್ಲಿ ಆತ್ಮೀಯತೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕತೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಪರಸ್ಪರ\ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಭಾವನೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.

೬. ದೇವರು ಮಾನವನಿಗೆ ನೀಡಿದ ಅಮೂಲ್ಯ ಕೊಡುಗೆ

ಜಗತ್ತಿನ ಯಾವುದೇ ವಸ್ತು ನಿಮಗೆ ಸಮಾಧಾನ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ‘ಭಗವಂತನ ಸ್ಮರಣೆ’ಯೇ ಅವನು ಮಾನವನಿಗೆ ಸಮಾಧಾನದಿಂದಿರಲು ನೀಡಿದ ಅಮೂಲ್ಯ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿದೆ; ಆದುದರಿಂದ ಅವನ ಸ್ಮರಣೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಸಮಾಧಾನದಿಂದಿರಬೇಕು. ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವೃತ್ತಿ(ಸ್ವಭಾವ) ಸ್ಥಿರಗೊಂಡ ನಂತರ ಅವನಿಗೆ ಸಮಾಧಾನ ಸಿಗತೊಡಗುತ್ತದೆ.

ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಗುರುದೇವರು ವಿಚಾರ ನೀಡಿದರು. ಅವರೇ ಅದನ್ನು ಬರೆಸಿಕೊಂಡರು. ಅದನ್ನು ಅವರ ಚರಣಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಪಿಸಿ ಕೃತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತೇನೆ. ‘ಲೇಖನದಲ್ಲಿನ ಅಂಶಗಳಿಗನುಸಾರ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ನಂತರ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಆನಂದಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಗಲಿ’, ಎಂದು ನಾನು ಈಶ್ವರನ ಚರಣಗಳಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಭಾವದಿಂದ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತೇನೆ.

– ಶ್ರೀ. ಅಶೋಕ ಲಿಮಕರ (ವಯಸ್ಸು ೭೩ ವರ್ಷಗಳು), ಸನಾತನ ಆಶ್ರಮ, ದೇವದ, ಪನವೇಲ. (೨.೯.೨೦೨೪)