ಋಷಿಪಂಚಮಿ ವಿಶೇಷ – ವಿವಿಧ ಮಾರ್ಗಗಳಿಂದ ಸಾಧನೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಋಷಿಗಳ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವ!

ಮಾನವರ ಸರ್ವಾಂಗೀಣ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಮುಡಿಪಾಗಿಡುವ ಋಷಿಗಳ ಚರಣಗಳಲ್ಲಿ ಋಷಿಪಂಚಮಿ ನಿಮಿತ್ತ ಕೋಟಿ ಕೋಟಿ ಪ್ರಣಾಮಗಳು!

ಋಷಿ ಅಥವಾ ಮುನಿ ಎಂದೊಡನೆ, ನಮ್ಮ ಕೈಗಳು ತಾವಾಗಿಯೇ ಜೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ತಲೆ ಆದರದಿಂದ ಬಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಭರತಖಂಡದಲ್ಲಿ, ಅನೇಕ ಋಷಿಗಳು ವಿವಿಧ ಯೋಗಮಾರ್ಗಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಭಾರತವನ್ನು ತಪೋಭೂಮಿಯಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮದ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಾಚರಣೆ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಯ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸಮಾಜವನ್ನು ಸುಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇಂದಿನ ಮಾನವನು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದ ವಿವಿಧ ಋಷಿಗಳ ವಂಶಸ್ಥನೇ; ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಮರೆತಿರುವುದರಿಂದ, ಅವನಿಗೆ ಋಷಿಗಳ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಮಾತ್ರ ಋಷಿಗಳ ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಋಷಿಪಂಚಮಿ ನಿಮಿತ್ತ ಋಷಿಗಳ ಅಸಾಧಾರಣ ಸಾಧನೆ ಮತ್ತು ಮಹತ್ತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ…

೧. ‘ಋಷಿ’ ಪದದ ಅರ್ಥ

ಈಶ್ವರಪ್ರಾಪ್ತಿಗಾಗಿ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡುವವರನ್ನು ‘ಋಷಿಗಳು’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

೨. ಋಷಿಪಂಚಮಿಯ ತಿಥಿ

ಭಾದ್ರಪದ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಪಂಚಮಿಯನ್ನು ‘ಋಷಿಪಂಚಮಿ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಋಷಿಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ವ್ರತವನ್ನು ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.

೩. ವ್ರತದ ಉದ್ದೇಶ

ಮಾಸಿಕ ಋತು, ಅಶೌಚ ಮತ್ತು ಸ್ಪರ್ಶಾಸ್ಪರ್ಶದಿಂದ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಮೇಲಾಗುವ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಋಷಿಪಂಚಮಿ ವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸುವುದರಿಂದ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತವೆ.

೪. ಋಷಿಪಂಚಮಿಯ ದಿನ ವ್ರತವನ್ನಾಚರಿಸುವುದರಿಂದ ಮಾಸಿಕ ಋತುವಿನಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ದೋಷಗಳ ನಿವಾರಣೆಯಾಗುವುದು

ಈ ದಿನ, ಮಹಿಳೆಯರು ಉಪವಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅರುಂಧತಿ ಸಹಿತ ಸಪ್ತರ್ಷಿಗಳ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಮಾಸಿಕ ಋತು, ಅಶೌಚ ಮತ್ತು ಸ್ಪರ್ಶಾಸ್ಪರ್ಶದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ದೋಷಗಳನ್ನು ನಷ್ಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಇದರಿಂದ ನಮಗೆ ಋಷಿಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ಋಷಿಗಳಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನದ ಶಕ್ತಿ, ಯೋಗದ ಶಕ್ತಿ, ತಪಸ್ಸಿನ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಆತ್ಮ ಶಕ್ತಿಯಿರುವುದರಿಂದ, ಅವರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಿಂದ ಕರ್ಮ ದೋಷಗಳು ನಾಶವಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪಾಪ ಕ್ಷಾಲನೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

೫. ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಬಲ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿ, ಸೂಕ್ಷ್ಮ ದೇಹಗಳ ಮೇಲಾಗುವ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಪ ನಷ್ಟವಾಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ, ಪ್ರಾರಬ್ಧ ಮತ್ತು ಪಾಪ ನಷ್ಟವಾಗುವ ಪ್ರಮಾಣ

೬. ಗುರುಬಲದ ಅಸಾಧಾರಣ ಮಹತ್ವ

ಮೇಲಿನ ಎಲ್ಲ ವಿಧದ ‘ಬಲ’ಗಳಲ್ಲಿ ಗುರುಬಲವು ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಶಾಲಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಶ್ರೀಗುರುಗಳ ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಎಲ್ಲ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರೆ ಸಾಧಕನಿಗೆ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಲಾಭವಾಗಿ ವೇಗವಾಗಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಉನ್ನತಿಯಾಗುವ ಮೂಲಕ ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೂ ತಲುಪಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಗುರುಗಳ ಅನುಗ್ರಹ ಪಡೆದವರು ಯಾವುದೇ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿಸಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಗುರುಗಳಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಶರಣಾದ ಶಿಷ್ಯನ ಹೊರೆಯನ್ನು ಗುರುಗಳೇ ಹೊರುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಗುರುವಿನ ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಗುರುಕೃಪಾಯೋಗಾನುಸಾರ ವ್ಯಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಸಮಷ್ಟಿ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡುವ ಮಹತ್ವ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ.

(ಗುರುಕೃಪಾಯೋಗಾನುಸಾರ ಸಾಧನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ)

೭. ವಿವಿಧ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಋಷಿಗಳು

ಯೋಗಸಾಧನೆ ಮತ್ತು ತಪಸ್ಸಿನಿಂದಾಗಿ ಋಷಿಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಯೋಗಬಲ ಮತ್ತು ತಪೋಬಲವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಋಷಿಗಳು ವಿವಿಧ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಅವರಿಗೆ ದೇವತೆಗಳ ಅನುಗ್ರಹ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗಿ ದೇವಬಲವನ್ನು ಸಹ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.

ಟಿಪ್ಪಣಿ : ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಋಷಿ ಮಹಾಮೃತ್ಯುಂಜಯವನ್ನು ಪಠಿಸುವ ಮೂಲಕ ಶಿವನ ಆರಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ‘ದುರ್ಗಾಸಪ್ತಶತಿ’ಯನ್ನು ರಚಿಸಿದರು.

೮. ಸತ್ಯ, ತ್ರೇತಾ ಮತ್ತು ದ್ವಾಪರ ಯುಗಗಳ ಋಷಿಗಳು ಅನುಸರಿಸಿದ ಯೋಗಮಾರ್ಗ, ಯೋಗಮಾರ್ಗದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಬಣ್ಣ, ಯೋಗಮಾರ್ಗದ ಪ್ರಕಾರ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಋಷಿಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳು, ಆಯಾ ಯೋಗಮಾರ್ಗದ ಪ್ರಕಾರ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಋಷಿಗಳ ಪ್ರಮಾಣ

೯. ಋಷಿಮುನಿಗಳ ಮತ್ತು ಸಂತರ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ

ತಿಪ್ಪಣಿ : ಋಷಿಲೋಕವು ಜನ ಮತ್ತು ತಪ ಲೋಕದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿದೆ.

೧೦. ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ಸಂತರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಜನ್ಮತಾಳಿ ಮುಂದಿನ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡುವ ಋಷಿಮುನಿಗಳು

ವಿವಿಧ ಯೋಗ ಮಾರ್ಗಗಳಿಂದ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ ನಂತರವೂ ಅನೇಕ ಋಷಿಗಳಲ್ಲಿ ದೇವರ ಬಗ್ಗೆ ಭಾವ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಸಮಾಧಾನವಿರಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ, ಕೆಲವು ಋಷಿಗಳು ದ್ವಾಪರಯುಗದಲ್ಲಿ ಗೋಪಿಗಳಾಗಿ ಜನಿಸಿದರು ಮತ್ತು ದೇವರ ಮೂರ್ತಿಮಂತ ರೂಪವಾಗಿರು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಸಗುಣ ರೂಪಕ್ಕೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿದರು. ಅಂತೆಯೇ, ಅನೇಕ ಋಷಿಗಳು ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ಸಂತರಾಗಿ ಜನಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಗೆ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಯೋಗಬಲ, ತಪೋಬಲ, ಜ್ಞಾನಬಲ ಮತ್ತು ದೇವಬಲದ ಜೊತೆಗೆ ಭಕ್ತಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ಋಷಿಗಳಿಗೆ ಆತ್ಮಬಲ, ಮತ್ತು ಗುರುಕೃಪೆಯಿಂದಾಗಿ ಗುರುಬಲವೂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಮೋಕ್ಷಸಾಧನೆಯು ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ.

ಸಂತರ ಸಹವಾಸ ಮತ್ತು ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಿಂದ ಕಲಿಯುಗದ ಅನೇಕ ಜೀವಗಳ ಉದ್ಧಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಸಂತರನ್ನು ಕಾಣುವುದು ಬಹಳ ಅಪರೂಪವಾದರೂ, ಸನಾತನ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ 100 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಂತರಿದ್ದಾರೆ. ಎಷ್ಟು ಗುರುಕೃಪೆ! ಈ ಭೀಕರ ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿಯೂ, ಸಾಧಕರಿಗೆ ಗುರುಕೃಪಾಯೋಗಾನುಸಾರ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ವಿವಿಧ ಸಂತರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಲೋಕಗಳ ಮತ್ತು ಯುಗಗಳ ಋಷಿಮುನಿಗಳ ದರ್ಶನವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಋಷಿತುಲ್ಯರಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲ ಸಂತರ ಚರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧಕರಾದ ನಾವು ಕೃತಜ್ಞರಾಗಿದ್ದೇವೆ.

– ಕು. ಮಧುರಾ ಭೋಸಲೆ (ಸೂಕ್ಷ್ಮದಿಂದ ಪಡೆದ ಜ್ಞಾನ), ಸನಾತನ ಆಶ್ರಮ, ರಾಮನಾಥಿ, ಗೋವಾ.