અનુક્રમણિકા
શતાવરી ચૂર્ણ આ આયુર્વેદમાંનું એક ઉત્કૃષ્ટ શક્તિવર્ધક (ટૉનિક) ઔષધ છે.
૧. શતાવરી ચૂર્ણ : ગુણધર્મ અને સંભાવ્ય ઉપયોગ
આ આયુર્વેદમાંનું એક ઉત્કૃષ્ટ શક્તિવર્ધક (ટૉનિક) ઔષધ છે. તેના વિકારમાંના સંભાવ્ય ઉપયોગ આગળ જણાવ્યા પ્રમાણે છે; પરંતુ પ્રકૃતિ, પ્રદેશ, ઋતુ અને તે સાથેના અન્ય વિકાર અનુસાર ઉપચારોમાં પાલટ (પરિવર્તન) થઈ શકે છે. તેથી વૈદ્યના માર્ગદર્શન હેઠળ જ ઔષધ લેવું.
ઉપયોગ | ઔષધ લેવાની પદ્ધતિ | સમયગાળો |
---|---|---|
થાક, શરીર કૃશ હોવું, મૂત્રમાર્ગમાં બળતરા થવી, મૂત્ર ઓછું થવું (ગરમાટો લાગવો), આમ્લપિત્ત, ઉષ્ણતાના વિકાર, રક્તપ્રદર (યોનિમાર્ગમાંથી વધુ રક્તસ્રાવ થવો), શ્વેતપ્રદર (યોનિમાર્ગમાંથી ધોળો સ્રાવ થવો) આ વિકારોમાં, તેમજ વીર્યવૃદ્ધિ માટે, ગર્ભાશયને બળ મળવા માટે અને સ્તનપાન કરાવનારી માતાઓને ભરપૂર દૂધ આવે તે માટે | સવારે અને સાંજે ૨ – ૩ ગોળીઓ ૧ વાટકી ગરમ દૂધ અને ૨ ચમચી ઘી સાથે લેવી. આ ઔષધ લેવા પહેલાં, તેમજ લીધા પછી સામાન્ય રીતે ૧ કલાક કાંઈ ખાવું-પીવું નહીં. | ૩ માસ |
૨. સૂચના
અ. ગોળી ચાવીને અથવા ચૂર્ણ કરીને લેવાથી તેની પરિણામકારકતા વધે છે.
આ. વયજૂથ ૩ થી ૭ માટે પા અને ૮ થી ૧૪ માટે અડધા પ્રમાણમાં ગોળીઓનું ચૂર્ણ લેવું.
૩. ઔષધનું સુયોગ્ય પરિણામ થવા માટે આ ટાળવું !
મેંદો અને ચણાના લોટ (બેસન)ના પદાર્થો; ખાટા, ખારા, વધારે તળેલા અને તીખા પદાર્થો; આઈસ્ક્રીમ, કાકવી (ગોળ બનવા પહેલાંનું પ્રવાહી), દહીં, પનીર, ચીઝ; વાસી, કસમયે અને અતિપ્રમાણમાં ભોજન; તડકામાં ફરવું; તેમજ રાત્રે જાગરણ.
૪. ઔષધ લેતી સમયે ઉપાસ્ય દેવતાને પ્રાર્થના કરવી !
‘હે ભગવાન, આ ઔષધ હું આપના ચરણોમાં અર્પણ કરીને આપના ‘પ્રસાદ’ તરીકે ગ્રહણ કરું છું. આ ઔષધથી મારા વિકાર દૂર થવા દેશો.’
– વૈદ્ય મેઘરાજ માધવ પરાડકર, સનાતન આશ્રમ, રામનાથી, ગોવા. (૧૧.૬.૨૦૨૧)
વધુ માહિતી માટે વાંચો : સનાતનનો ગ્રંથ ‘આયુર્વેદ અનુસાર આચરણ કરીને ઔષધિઓ વિના નિરોગી રહો !’ (હિંદી, મરાઠી અને અંગેજી ભાષાઓમાં ઉપલબ્ધ)