‘रामनाथी आश्रमातील साधकांना योगतज्ञ प.पू. दादाजी वैशंपायन यांच्या ‘अ’ आणि ‘आ’ या दोन छायाचित्रांच्या संदर्भात प्रयोग करायला सांगितला होता. त्या वेळी दोन्ही छायाचित्रांकडे पाहून जाणवलेली सूत्रे येथे देत आहे.
२९.१२.२०१३ या दिवशी मी माझ्या कुटुंबासह सनातन आश्रमामध्ये प्रवेश केला. तेथील आदरातिथ्य आणि नम्रता पाहून अन् अनुभवून आमचा प्रवासातील शीण त्वरित गेला.
सध्याच्या काळात प्राचीन काळाप्रमाणे गुरुकुल पद्धती शक्य नाही; पण एखाद्या संस्थेने असा प्रयत्न केला, तर ते अत्यंत स्तुत्य आहे. पूर्वीच्या पद्धतीच्या गुरुकुलावर आधारित आश्रम सनातन संस्था चालवत आहे, हे पाहून मला आज विलक्षण आनंद झाला.
पाश्चात्त्यांच्या अंधानुकरणामुळे ‘बेड-टी’सारख्या असंस्कृत पद्धती हिंदूंमध्ये रूढ होत आहेत. खालील लेखात ‘बेड-टी’ हे निषिद्ध का यामागील अध्यात्मशास्त्र जाणून घेऊया.
सकाळी उठल्यापासून रात्री झोपेपर्यंत केल्या जाणार्‍या कृतींना एकत्रितपणे ‘दिनचर्या’ असे म्हणतात.
मनुष्याने ईश्वरप्राप्ती करण्याच्या प्रक्रियेला योग असे म्हणतात. जीव शिवाशी, म्हणजेच ईश्वराशी जोडला जाणे किंवा एकरूप होणे, म्हणजे योग.
जे केले असता ज्याचे फल चित्तशुद्धीहून अधिक मिळत नाही; पण न केल्याने मात्र दोष लागतो, ते नित्यकर्म होय. सकाळी उठल्यापासून रात्री झोपेपर्यंतची कर्मे दिनचर्येत येतात.
ब्रश करणे अर्थात दात घासणे ही नैमित्तिक कृती आहे. प्रस्तूत लेखात आपण दात घासण्यासाठी काय वापरावे आणि काय वापरू नये, हे त्याच्या अध्यात्मशास्त्रीय कारणमीमांसेसह पहाणार आहोत.
काही देवतांची पूजा करतांना त्या देवतेच्या वैशिष्ट्यानुसार किंवा देवतांची विशिष्ट पूजा करतांना नेहमीच्या षोडशोपचार पूजेत थोडाफार पालट (बदल) केला जातो.
सनातनच्या रामनाथी येथील आश्रमाला भेट दिल्यानंतर प.पू. श्री श्री वामनाश्रम स्वामीजी यांनी आश्रमाचे कौतुक करून पूर्ण दिवस आश्रम पहाण्यासाठी वेळ देण्याची इच्छा दर्शवणे