सुरण ही लागवड करण्यास अतिशय सोपी आणि अनेक औषधी गुणधर्म असलेली कंद भाजी आहे. सुरणाच्या गोलाकार कंदाला जो फुगीर भाग (डोळा) असतो, तेथून नवीन कोंब फुटतो.

साधारणपणे जेव्‍हा एकाच जागेत किंवा एकमेकांजवळ दोन पिके एकाच वेळी घेतली जातात, तेव्‍हा ती एकमेकांना त्रासदायक न ठरता साहाय्‍य करणारी असावी लागतात. दोन पिके एकाच दिशेने वाढणारी असूनही चालत नाही, उदा. कुंडी लहान असेल आणि पिके एकमेकांना पूरक जरी असली, तरी मुळा आणि गाजर किंवा बटाटा एकत्र घेऊन चालणार नाही.

आपण वेलवर्गीय भाज्‍या किंवा फुले लावतो, तेव्‍हा त्‍या वेलींना वर चढण्‍यासाठी आधार देण्‍याची आवश्‍यकता असते. हा आधार मांडवाद्वारे कशा प्रकारे आणि घरातील कोणते साहित्‍य घेऊन द्यायचा ? म्‍हणजे वेलवर्गीय भाज्‍यांची लागवड आणि त्‍या मिळवणे सोपे होईल अन् त्‍यासाठी ‘सुटसुटीत मांडव स्‍वतःच कसा बनवायचा’, हे या लेखाद्वारे पाहू.

नैसर्गिक किटकनाशक अग्नीअस्त्र आणि निमास्त्र घरच्या घरी कसे बनवावे तसेच त्याचा वापर कसा करावा हे अवश्य वाचा

आपण घरी भाज्या, फळभाज्या, पालेभाज्या यांची लागवड करत असतो. ही लागवड करत असतांना बिया महत्त्वाच्या असतात. या बियांची साठवणूक कशी करावी ? सर्वसाधारण आणि काही विशिष्ट भाज्यांच्या बिया साठवण्याची योग्य पद्धत काय ? याविषयीची काही महत्त्वपूर्ण सूत्रे या लेखात देत आहोत.

गेल्या काही वर्षांत ‘हायब्रीड (तथाकथित अधिक उत्पादन देणा-या)’ बिया वापरून घेतलेल्या पिकांचे दुष्परिणाम आज आपण भोगत आहोत. ब-याचशा प्रकारच्या देशी बिया या अस्तंगत (नामशेष) झालेल्या आहेत. ‘हायब्रीड’ बियांची विक्री करणारी आस्थापने याला उत्तरदायी आहेतच; पण त्यांच्यापेक्षाही आपणच अधिक उत्तरदायी आहोत.

मागील आठवड्यातील लेखात आपण ‘घरी उपलब्ध असणार्‍या बियांपासून लागवड कशी करावी’, हे पाहिले. आजच्या लेखात ‘रोपवाटिकेतून आणलेली रोपे आपल्या लागवडीत कशी लावावीत’, हे पाहू. हा लेख वाचून स्वतः अनुभव घेण्यासाठी प्रत्यक्ष लागवड करून पहा !

घरात उपलब्ध बियाण्यापासून लागवड करणे पुष्कळ सोपे आहे. यासाठी वेळही जास्त द्यावा लागत नाही. चला तर मग ! आज न्यूनतम एका कुंडीत मेथीचे बियाणे पेरून पहा.