देवदर्शनासाठी येणार्‍यांच्या संख्येत झालेली प्रचंड वाढ आणि समस्येचे उत्तर

शेकडो वर्षांपूर्वी जेव्हा देवळे बांधली, तेव्हा एकूण लोकसंख्या आणि दर्शनाला येणार्‍या हिंदूंची संख्या मर्यादित होती. देवळात दर्शनाला येणार्‍यांच्या संख्येला देवळांचा आकार आणि रचना पूरक होती.

देवळात दर्शन घेण्याची योग्य पद्धत (संपूर्ण कृती)

देवाचे दर्शन अध्यात्मशास्त्रदृष्ट्या योग्य पद्धतीने घेतल्यास ईश्वराकडून प्रक्षेपित होणार्‍या चैतन्याचा आणि त्याच्या कृपाप्रसादाचा परिपूर्ण लाभ आपल्याला होतो. त्यादृष्टीने देवळात दर्शन घेण्याच्या टप्प्यांविषयीची माहिती या लेखात पाहू.

देवळात दर्शन घेण्याचे महत्त्व

देवळातील सगुण देवाचे दर्शन घेतल्यामुळे जिवाचे सगुणातून निर्गुणाकडे जाण्यासाठी प्रयत्न होतात. देवळाच्या वैशिष्ट्यपूर्ण संरचनेमुळे ईश्वरी तत्त्वाच्या निर्गुण लहरींचे रूपांतर सगुण लहरींत होते.

‘इलेक्ट्रोसोमॅटोग्राफीक स्कॅनिंग’ उपकरणाद्वारे वाढदिवस साजरा करण्याच्या संदर्भातील अभ्यास

सनातनच्या रामनाथी येथील आश्रमात हिंदु संस्कृतीप्रमाणे औक्षण करून आणि पाश्चात्त्य पद्धतीप्रमाणे केक कापून वाढदिवस साजरा करण्याचा काय परिणाम होतो, याचा ‘इलेक्ट्रोसोमॅटोग्राफीक स्कॅनिंग’ या वैज्ञानिक उपकरणाद्वारे अभ्यास करण्यात आला.

देवपूजेपूर्वीच्या तयारीची प्रत्यक्ष कृती

प्रस्तुत लेखात आपण पूजेपूर्वी पूजास्थळ आणि उपकरणे यांची शुद्धी कशी करावी; देवतेच्या तत्त्वाशी संबंधित रांगोळी काढणे; देवपूजेला बसण्यासाठी घ्यावयाच्या आसनांचे विविध प्रकार; देवतांवरील निर्माल्य काढण्याची आणि देवतांची चित्रे आणि मूर्ती पुसण्याची योग्य पद्धत यांविषयी माहिती पाहूया.

षोडशोपचार पूजाविधी (भाग २)

काही देवतांची पूजा करतांना त्या देवतेच्या वैशिष्ट्यानुसार किंवा देवतांची विशिष्ट पूजा करतांना नेहमीच्या षोडशोपचार पूजेत थोडाफार पालट (बदल) केला जातो.

षोडशोपचार पूजाविधी (भाग १)

आपल्या त्रिकालदर्शी ऋषीमुनींनी धर्मशास्त्रात सांगितल्याप्रमाणे देवपूजा केल्यासच त्यांच्या संकल्पशक्तीचा आपल्याला लाभ मिळतो. याला ‘षोडशोपचार पूजन’ असे म्हणतात. प्रस्तुत लेखात षोडशोपचार पूजनासंदर्भातील सर्वसाधारणतः करावयाच्या पूजनाची कृती पाहूयात.

धार्मिक कृती

धार्मिक कृतीमागील विचार हा कर्माशी (आचाराशी) बांधील असतो, यालाच ‘आचरण’ म्हणतात. धार्मिक कृतींचा अर्थ आहे, धर्माचरणाने बद्ध (बांधलेल्या) अशा कृती.

पंचोपचार पूजाविधी

हिंदु धर्मातील सगुण उपासनापद्धतीचा पाया म्हणजे ‘देवपूजा’. देवाची यथासांग पूजा केली, तरच तो आपल्यावर प्रसन्न होऊन आपल्याला भरभरून आशीर्वाद देतो.

कुंकू कसे लावावे ?

प्रस्तुत लेखात आपण कुंकू लावण्याचे महत्त्व आणि लाभ, कुंकू कधी अन् कसे लावावे, एका स्त्रीने दुसर्‍या स्त्रीला कपाळावर कुंकू कसे लावावे, सिंदुरापेक्षा कुंकवाचा वापर करणे अधिक योग्य का, यांविषयीच्या कृती त्यांमागील अध्यात्मशास्त्रीय कारणांसहित जाणून घेऊया.