सत्संग १३ : स्वयंसूचनांचे महत्त्व
स्वयंसूचना म्हणजे काय, तर स्वतःकडून होणार्या अयोग्य कृती, मनात येणारे अयोग्य विचार, भावना, प्रतिक्रिया यांच्या संदर्भात स्वतःच आपल्या अंतर्मनाला म्हणजे चित्ताला सकारात्मक सूचना देणे.
स्वयंसूचना म्हणजे काय, तर स्वतःकडून होणार्या अयोग्य कृती, मनात येणारे अयोग्य विचार, भावना, प्रतिक्रिया यांच्या संदर्भात स्वतःच आपल्या अंतर्मनाला म्हणजे चित्ताला सकारात्मक सूचना देणे.
आज आपण स्वभावदोष निर्मूलनाचे महत्त्व काय आहे ?, हे जाणून घेणार आहोत. कोणत्याही साधनामार्गाने साधना केली, तरी स्वभावदोष (षड्रिपू) निर्मूलन झाल्याशिवाय साधनेत प्रगती होत नाही. साधनेत प्रगती होणे म्हणजे काय, तर आपला मोक्षाच्या दिशेने प्रवास होणे ! परिस्थिती कशीही असली, तरी आतून आनंद अनुभवता येणे !
मागील सत्संगात आपण भाव म्हणजे काय ?, भाव आणि भावना यांमध्ये असलेला भेद , तसेच भावजागृतीच्या प्रयत्नांमध्ये मानसपूजेचे महत्त्व आणि ती कशी करायची हे समजून घेतले होते. ‘भाव तेथे देव’ असल्याने नामजप, प्रार्थना, कृतज्ञता यांच्या जोडीला मानसपूजा असे भावजागृतीचे प्रयत्न करून भगवंताच्या अखंड अनुसंधानात रहाणे कसे शक्य होते याविषयी शिकलो. आज आपण स्वभावदोष निर्मूलन करण्याचे महत्त्व विस्ताराने जाणून घेण्याचा प्रयत्न करूया.
कोणत्याही साधनामार्गाने साधना केली, तरी स्वभावदोष (षड्रिपू) निर्मूलन झाल्याशिवाय साधनेत प्रगती होत नाही. सोप्या भाषेत समजून घ्यायचे, तर आध्यात्मिक उन्नती म्हणजे ईश्वराशी एकरूप होण्याच्या प्रक्रियेत उन्नती होणे. ईश्वराशी एकरूप व्हायचे असेल, तर दोषरहित आणि गुणवान ईश्वराप्रमाणे होण्यासाठी स्वभावदोष निर्मूलनासाठी प्रयत्न करणे आवश्यक आहे.
मागील सत्संगात आपण सत्संग म्हणजे काय ? आणि सत्संगाचा आपल्याला कसा लाभ होतो ? याविषयी समजून घेतले होते. आजच्या सत्संगात आपण साधनेची अंगे कोणती आहेत याविषयी जाणून घेणार आहोत.
साधना करत असतांना नामजप हा साधनेचा पाया आहे, तर सत्संगामुळे पाया मजबूत व्हायला साहाय्य होते. सत्संगामुळे आपण साधनेत स्थिर होतो; म्हणून आज आपण सत्संगाचे महत्त्व काय आहे ?, हे समजून घेणार आहोत.
आजच्या सत्संगामध्ये कृतज्ञता म्हणजे काय ? आणि भावजागृतीच्या प्रयत्नांमध्ये कृतज्ञता व्यक्त करण्याचे महत्त्व, हे जाणून घेणार आहोत.
आजच्या सत्संगामध्ये आपण नामजपामध्ये संख्यात्मक आणि गुणात्मक वाढ होण्यासाठी करायचे प्रयत्न समजून घेणार आहोत.
आजच्या सत्संगात आपण नामजप अधिकाधिक चांगला होण्याच्या दृष्टीने नामजप करण्याच्या विविध पद्धती समजून घेणार आहोत – लिखित नामजप, वैखरी नामजप, वैखरी वाणीसह मध्यमा, पश्यंती आणि परा या वाणीही आहेत, जपमाळेने नामजप करणे आणि मनातल्या मनात नामजप करणे.