प्रस्तूत लेखात हिंदु धर्म म्हणजे नेमके काय, त्याचे महत्त्व, त्याची अद्वितीय वैशिष्ट्ये यांविषयी या पहाणार आहोत. याबरोबरच ‘हिंदुत्ववाद’, ‘राजकीय हिंदु’, ‘हिंदु कोणाला म्हणावे’, ‘आस्तिक आणि नास्तिक’ यांसारख्या अन्य वैशिष्ट्यपूर्ण सूत्रांचाही या लेखातून वेध घेण्यात आला आहे.
आज बहुतांश हिंदूंचे शिक्षण आंग्लछायेत सिद्ध झालेल्या शिक्षणपद्धतीत झालेले आहे. धर्मशिक्षणाच्या अभावामुळे ‘निधर्मीपणा’चा संस्कारच त्यांच्यावर झालेला दिसतो. प्रस्तूत लेखात आपण धर्माचे जीवनातील महत्त्व काय आहे, ते जाणून घेऊया.
जगताची उत्पत्ती, स्थिती आणि लय ईश्वराच्या अधीन आहे. म्हणजेच धर्म ईश्वराचे अस्तित्व मानतो. या धर्माचे सिद्धांत या लेखातून जाणून घेऊ.
‘हिंदु संस्कृती आणि हिंदुभू यांच्या थोरवीचे अगणित पैलू आहेत. ‘गुरु-शिष्य परंपरा’ हा असाच एक अनमोल पैलू ! ‘गुरु-शिष्य’ म्हटले की, तपस्वी मुनी आणि त्यांची सेवा करणारे शिष्य, असे दृश्य डोळ्यांसमोर उभे रहाते.
आदर्श राज्याचा विचार मनात आला की, प्रत्येकाला रामराज्यच आठवते. ‘असे रामराज्य आपल्या वाट्याला का येऊ नये’, असेही अनेकांना वाटते. आपण प्रयत्न केल्यास पूर्वीसारखेच रामराज्य आताही अवतरू शकेल. त्यासाठी नेमके काय प्रयत्न करायला हवेत, ते या लेखात पाहू.
आतापर्यंत आपण हिंदु धर्माचे श्रेष्ठत्व, धर्माची वैशिष्ट्ये, हिंदु धर्म आणि अन्य पंथ (धर्म) यांतील भेद इत्यादींविषयी विविध लेखांद्वारे समजून घेतले.
त्रेता युगात प्रभु श्रीरामचंद्र, द्वापार युगात भगवान श्रीकृष्ण असे अवतार भारतात झाल्याने भारताने त्या-त्या काळात आध्यात्मिकतेचे शिखर गाठले होते. आजच्या घोेर अशा कलियुगात भारताची अवनती का झाली, त्याची कारणे या लेखात पाहू.
धर्मग्लानीचे शास्रीय कारण तसेच ईश्वराने अवतार घेण्याचे कारण इत्यादींविषयीची माहिती या लेखात पाहू.
आज भारतातील केवळ हिंदूच ‘सर्वधर्मसमभावा’ला मानतात. या लेखात आपण धर्म (अर्थात् हिंदु धर्म) आणि ख्रिस्ती, इस्लाम इत्यादी विविध अन्य पंथ (धर्म) यांमधील भेद जाणून घेऊया.
भारतीय धर्मशास्त्रात धर्म आणि नीती या दोन गोष्टी भिन्न मानलेल्या आहेत. या लेखातून आपण ‘नीती’ शब्दाचा अर्थ काय, नीतीच्या अस्तित्वासाठी काय आवश्यक आहे; याबरोबरच धर्मशास्त्र आणि नीतीशास्त्र यांतील भेद इत्यादी जाणून घेऊ.