રાગનું ગાયન ચાલુ હતું ત્યારે ૪ ગાયોએ એકજ સમયે ગોમૂત્રનું ઉત્સર્જન કર્યું. બીજી બાજુ ૧૦ થી ૧૫ ગાયો બાંધી હતી. તેમાંની એક ‘ચિત્રા’ નામક અને કપિલા ગાયનું ધ્યાન લાગ્યું હતું.
‘વિશેષ તદ્વૈત’ અનુસાર ‘શ્રી’ એટલે ભગવંતનાં પત્ની છે અને તે ઈશ્વર તેમજ માનવી વચ્ચે કડી બની રહેવાનું કાર્ય કરે છે.
જગત્ ભગવાનની રચના છે, જ્યારે જીવ દ્વારા રચવામાં આવેલો સંસાર, કાલ્પનિક, અસત્ય અને અજ્ઞાનતાને કારણે નાશવંત છે.
‘‘મેં આ કૃત્ય કર્યું છે, કારણકે તે મરવાને જ લાયક હતો. તે મારા દેશનો ગુનેગાર હતો. તેણે મારા દેશબાંધવોની અસ્મિતા કચડી નાખવાનો પ્રયત્ન કર્યો, મેં તેને કચડી નાખ્યો. હું ગત ૨૧ વર્ષ પ્રતિશોધ (બદલો વાળવાની શોધ)માં હતો, તે હવે પૂર્ણ થઈ છે.
અધ્યાત્મમાં ઉદ્દેશને વધારે મહત્વ આપ્યું છે. તેથી જો એકાદ ‘અલંકારમાંથી ચૈતન્ય મળે અથવા અલંકાર પરિધાન કરવાથી પોતાના પર આધ્યાત્મિક ઉપાય થાય.
વર્તમાન ઘોર આપત્કાળમાં પણ કેરળ રાજ્યમાં આયુરગૃહ બનાવવાની પ્રાચીન કળા આજે પણ જીવિત છે, જ્યારે ભૂતકાળમાં તે કેટલી પરિપૂર્ણ અને વિકસિત હશે, તેની આપણે કલ્પના કરી શકીએ.
ઇંદ્રિયો એટલી પ્રબળ અને ચંચળ છે કે હે અર્જુન, ઇંદ્રિયોને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે પ્રયત્નરત વિવેકી પુરુષના મનને પણ તેઓ પોતાની ભણી બળજબરાઈથી ખેંચી લે છે.
વર્તમાનમાં સમાજને ‘દેશ માટે સીમા પર જઈને પ્રાણત્યાગ કરવા કરતાં જુદો કાંઈ ત્યાગ કરવાનો હોય છે’, એ જ જ્ઞાત નથી; કારણકે ગત ૭૧ વર્ષમાં રાજ્યકર્તાઓએ સમાજને એવું કાંઈ શીખવ્યું જ નથી.
મહાભયંકર આપત્તિમાંથી બચી જઈએ, તો જ આ ઉપચાર પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરી શકાય છે ! આવી આપત્તિમાં આપણને કોણ બચાવી શકે, તો કેવળ ભગવાન જ !
ભારતની પવિત્ર ભૂમિ પરથી વહેનારું ગોરા અધિકારીનું લોહી અને સામેના ધર્માભિમાની સિપાહી જોઈને કર્નલ વ્હીલર તેના બંગલા ભણી ભાગી ગયો.