પશ્ચિમીઓ જેવા સ્વાભિમાની લોકોમાં વૈદિક સંસ્કૃતિનું રહસ્ય વિશદ કરીને તેમણે વૈદિક ધર્મ વિશે જિજ્ઞાસા વધારવાનું મહાન કાર્ય સ્વામી વિવેકાનંદ સિવાય અન્ય કોઈએ કર્યું નથી. રામકૃષ્ણ મિશનની સ્થાપના કરીને તેમણે પોતાના ગુરુદેવનો સંદેશ અમર કર્યો.
પ્રથમોપચારકે રુગ્ણ પર ઉપચાર કરતી વેળાએ ‘પ્રત્યેક કૃતિ ઈશ્વર જ મારા માધ્યમ દ્વારા કરી રહ્યા છે’, એવો ભાવ રાખવાથી તેમાંથી ‘નિષ્કામ કર્મયોગ’ થાય છે.
પ્રથમોપચાર કેવી રીતે કરવા, પ્રથમોપચાર પેટીમાં કઈ સામગ્રી હોવી જોઈએ ?, ‘રુગ્ણના વિકારનું પ્રાથમિક નિદાન અને પ્રત્યક્ષ પરીક્ષણ કેવી રીતે કરવું ? ઇત્યાદિ વિશે પ્રથમોપચારકને જાણ હોવી આવશ્યક છે.
રુગ્ણની છાતીમાં તીક્ષ્ણ હથિયાર ઘૂસી જાય અથવા તેની છાતીમાં બંદૂકની ગોળી લાગતો પ્લાસ્ટિકનો ચોખ્ખો કાગળ ઉપયોગી નિવડે છે.
શિવાજી મહારાજ પ્રત્યેક ગુરુવારે સમર્થના દર્શન લીધા વિના ભોજન કરતા નહીં. એક દિવસે મહારાજ સમર્થના દર્શન માટે નીકળ્યા ત્યારે મહાબળેશ્વરના જંગલમાં સમર્થ હોવાની તેમને જાણ થઈ.
મનુષ્યજન્મ વારંવાર મળતો નથી, તેથી માનવી જીવનમાંનો સમય અમૂલ્ય છે. પ્રત્યેકનું આયુષ્ય મર્યાદિત અને અનિશ્ચિત કાળ માટે છે. આ મર્યાદિત અને અનિશ્ચિત કાળમાં જ આપણે માનવી જીવનનું સાર્થક કરવાનું છે.
એકલા રહીને આપણને જેટલું શીખવા નહીં મળે, તેટલું સમષ્ટિમાં આવ્યા પછી શીખવાની તક હોય છે. સમષ્ટિમાં રહેવાથી આપણામાંના ગુણ અને દોષ તરત જ ધ્યાનમાં આવે છે.
‘ભારતથી ૩ સહસ્ર કિલોમીટર દૂર આવેલા કંબોડિયામાં પહેલેથી જ હિંદુ સંસ્કૃતિ કેવી રીતે વિદ્યમાન હતી, તે અમને સમીપથી જોવાનું ભાગ્ય મળ્યું.
‘શ્રીલંકામાં શ્રીરામ, સીતા અને લક્ષ્મણ સાથે સંબંધિત અનેક સ્થાનો છે. વાલ્મીકિ રામાયણમાં મહર્ષિ વાલ્મીકિએ જે લખ્યું, તે અનુસાર બન્યું હોવાના અનેક પુરાવા શ્રીલંકામાં જોવા મળે છે. ‘સીતામાતાએ અગ્નિપરીક્ષા આપેલું સ્થાન’ આ એવું જ એક સ્થાન છે. આ સ્થાન જે ગામમાં છે, તે ગામનું નામ છે ‘દિવિરુંપોલા’.
અતિસાર એટલે દિવસમાં ૫ કરતાં વધારે વાર ઝાડા, એટલે પાતળું શૌચ થવું. અતિસાર આ દૂષિત અને અસ્વચ્છ અન્ન તેમજ પાણી ગ્રહણ કરવાથી થનારી બીમારી છે.